O dziecku i dzieciństwie naukowo. Interdyscyplinarna konferencja w Aptece pod Łabędziem
Jak zmieniała się rola dziecka od prehistorii do współczesności? Czy dziecko może być partnerem w dyskusji filozoficznej, dlaczego w średniowieczu niemowlęta przedstawiano w sztuce jak kosmitów, bądź istoty brzydkie? Takie m.in. tematy będą poruszane na konferencji „Dzieciństwo. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów”.
Konferencja odbędzie się 17 i 18 marca w Aptece pod Łabędziem. Ten nowy oddział Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy jest nie tylko miejscem ekspozycji, ale także życia intelektualnego. Będzie to pierwsza konferencja zorganizowana dzięki współpracy Studenckiego Koła Naukowego Historii Nauk Medycznych UMK w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy.
Paneliści rozprawiać będą o dzieciństwie w perspektywie różnych dziedzin nauki; psychologii, antropologii, medycyny, historii, a także literaturoznawstwa.
Dzieciństwo jest, bowiem czymś niezwykle złożonym, jak przekonują organizatorzy. To jeden z pierwszych etapów w ontogenezie człowieka, charakteryzujący się gwałtownymi zmianami na każdym poziomie funkcjonowania jednostki. Trudno przypisać mu konkretne ramy czasowe, gdyż jego przejście w kolejny etap – dorosłość – nie jest jednoznaczne. Na przykład w starożytności, okres przed pełnią dorosłości dzielono na: niemowlęctwo, dzieciństwo i młodzieńczość. Warto wiedzieć, że w starożytnej Sparcie kondycje narodzonych dzieci sprawdzano myjąc ich winem, a nie wodą. Jeśli dziecko dostawało przy tym konwulsji, to oznaczało, że ma epilepsję.
Maurice Debesse, pedagog i psycholog, zaproponował pod koniec XX wieku podział, wedle, którego ostatnim stadium dzieciństwa, przypadającym na wiek 16–20 lat, jest okres „wieku młodzieńczego entuzjazmu”. ONZ w Konwencji o prawach dziecka z 1989 r., dzieckiem określa „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat (..)”. Z kolei Philippe Ariès, historyk, całkowicie zanegował występowanie okresu dzieciństwa w średniowiecznej Europie. Jego zdaniem dzieci były postrzegane jak dorośli.
Dzieciństwo jest etapem, którego przebieg ma ogromny wpływ na całe późniejsze życie. Jego charakterystyka będzie zróżnicowana również pod względem innych zmiennych: pochodzenia etnicznego, statusu socjoekonomicznego oraz płci dziecka. Dlatego pojęcie dzieciństwa wciąż pozostaje zagadnieniem niewyczerpanym przez naukę na wielu płaszczyznach. Autorami referatów będą studenci uczelni niemal z całej Polski. Najciekawsze teksty wezmą udział w konkursie.
PROGRAM OBRAD:
Dzień 1 / 17 marca (piątek)
8.00–9.00: Rejestracja uczestników
9.00: Przywitanie zgromadzonych oraz otwarcie
9.00–10.40: Sesja I
·
o Paweł Walczak (Zielona Góra), Dziecko jako filozof. Koncepcja dziecka jako kompletnego partnera dyskursu
o Marta Gratkowska, Natalia Grzywińska, Natalia Miedzińska (Wrocław), Analiza zastosowań modelu biokulturowego dla wybranych pradziejowych i późniejszych populacji szkieletowych z naciskiem na pochówki dziecięce i niemowlęce
o Paulina Żelazko, Bożena Chojnacka, Arkadiusz Chojnacki (Kraków), „Okno życia” w krakowskim Szpitalu świętego Ducha – analiza antropologiczno-archeologiczna w świetle źródeł historycznych
o Aleksandra Pietras (Wrocław), Brzydki, chory i kosmita – przedstawienia niemowląt w sztuce średniowiecznej z puntu widzenia antropologii
o Dyskusja – 20 minut
10.40–10.50: Przerwa kawowa
10.50–12.10: Sesja II
·
o Samir Ismail (Warszawa), Dziecko w kulturze arabsko-muzułmańskiej
o Anna Adamusińska-Tasak (Warszawa), Życie i rola artystycznie uzdolnionych dzieci w I poł. XIX wieku na przykładzie Fryderyka Chopina i jego rodzeństwa
o Małgorzata Szymczak (Zielona Góra), Zjawisko dzieci ulicy w świetle wybranej publicystyki i czasopism społecznych II Rzeczypospolitej
o Dyskusja – 20 minut
12.10–12.20: Przerwa kawowa
12.20–13.20: PIERWSZY WARSZTAT
·
o Katarzyna Leńska, mgr położnictwa ze specjalizacją z pielęgniarstwa neonatologicznego, ratownik medyczny, Klinika Neonatologii – Szpital Uniwersytecki nr 2 im. Dr J. Biziela. Wcześniak to taki mały noworodek. Ale czy na pewno?
13.20–14.00: Przerwa – lunch
14.00–15.20: Sesja III
·
o Daria Ziemińska, Wojciech Ślusarczyk (Bydgoszcz), Puer – uczeń aptekarski w świetle Pigularza Wacława Gąsiorowskiego
o Aleksandra Rabęda, Wojciech Ślusarczyk (Bydgoszcz), Dzieciństwo i medycyna w świetle Wysokiego Zamku Stanisława Lema
o Olga Pniewska (Toruń), Koszmarny sen czy rzeczywistość? Obraz dzieciństwa w ZSRR na podstawie powieści Białe na czarnym Rubena Gallego
o Dyskusja – 20 minut
15.20–15.30: Przerwa kawowa
15.30–17.10: Sesja IV
·
o Julia Pomian (Wrocław), Cudowne uzdrowienia dzieci w XVII-wiecznych i XVIII-wiecznych zeznaniach miracularnych
o Dominika Lech, Nell Wojewoda (Wrocław), Ewolucja sposobów karmienia mlekiem dzieci – rozwój przemysłu butelkowego oraz koncepcje karmienia na przestrzeni lat
o Paweł Tarkowski (Biała Podlaska), Zdrowie dziecka w świetle wybranej publicystyki Henryka Wernica Hanna Kurowska (Zielona Góra), Zakład Leczniczo-Wychowawczy „Caritas” dla dzieci kalekich w Świebodzinie w latach 1946–1951
o Dyskusja – 20 minut
Dzień 2 / 18 marca (sobota)
9.00–10.40: Sesja V
·
o Paweł Stępniewski (Bydgoszcz), Dzieciństwo dawniej i dziś. Wpływ zdobyczy XXI wieku na rozwój narządu wzroku u dzieci
o Maja Kozdrój (Bydgoszcz), Wpływ choroby przewlekłej dziecka i prowadzonej rehabilitacji na jakość życia rodziny
o Michał Zakrzewski (Wrocław), Wpływ chorób cywilizacyjnych na rozwój kości u dzieci
o Jacek Meller (Warszawa), Relacja pacjent – lekarz: pacjent jako dziecko i dziecko jako pacjent
o Dyskusja – 20 minut
10.40– 10.50: Przerwa kawowa
10.50–12.10: Sesja VI
o Karolina Urbańska, Maria Romańczuk (Wrocław), Wpływ maltretowania we wczesnym i późnym dzieciństwie na rozwój, na podstawie doniesień o metodach stosowanych w szkołach z internatem dla dzieci rdzennych w Kanadzie
o Damian Skawiński (Bydgoszcz), Ofiara reprodukcji? Pierre’a Bourdieu refleksje nad dzieckiem i dzieciństwem w polu edukacji
o Nell Wojewoda, Dominika Lech (Wrocław), Spektrum Autyzmu u dzieci – kryteria diagnozy i koncepcje w XX i XXI wieku. Porównanie
o Dyskusja – 20 minut
12.10–12.50: Przerwa – lunch
12.50–13.50: DRUGI WARSZTAT
o Tomasz Koczorski, Kości osobników dziecięcych wskazaniem warunków życia populacji pradziejowych, historycznych i współczesnych
13.50–14.00: Przerwa kawowa
14.00–15.20: Sesja VII
o Karolina Winiarek (Bydgoszcz), Różnice w wychowaniu a poczucie własnej skuteczności w życiu dorosłym
o Klaudia Grodzicka (Wrocław), Wpływ stanu emocjonalnego rodziców na zdrowie psychiczne dziecka
o Anastazja Pikul (Wrocław), Rozumienie płci przez dzieci oraz postrzeganie dziecięcej dysforii płciowej od końca XX wieku do czasów obecnych
o Anna Tatarkiewicz (Poznań), Między dzieciństwem a dorosłością… Dojrzewanie rzymskich dziewcząt (wybrane aspekty).
o Dyskusja – 20 minut
15.40–16.30: Podsumowanie konferencji oraz ogłoszenie wyniku konkursu na najciekawsze wystąpienie.
Stanisław Gazda
Zdjęcie ilustracyjne.