Brak pomysłu rządu na rozwiązanie problemów Zachemu. Prezydent i Rada Miasta po raz kolejny apelują
Koszty remediacji terenów zdegradowanych po byłych Zakładach Chemicznych ZACHEM szacowane są nawet na 4 miliardy złotych. Pomysłem rządu na przeciwdziałanie zagrożeniu związanemu z przedostaniem się zanieczyszczeń do Wisły jest przekazanie tych terenów miastu, bez zapewnienia pieniędzy. Prezydent i Rada Miasta jednoznacznie sprzeciwiają się takim pozorowanym rozwiązaniom.
Miasta wskazane w projekcie ustawy już w styczniu br. utworzyły zespół ds. współpracy w sprawie ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych. . Zespół wypracował wspólne stanowisko przekazane do ministerstwa. Propozycją zespołu było m.in. opracowanie wieloletniego programu finansowania.
Projekt ustawy, który znalazł się w Wykazie Prac Legislacyjnych Rady Ministrów nie wskazuje jednoznacznie, skąd będą pochodzić pieniądze na remediację tego obszaru. Od 2008 roku w Polsce działania związane z zapobieganiem szkód w środowisku i ich naprawie podejmują regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.
Na wrześniowej sesji rady miasta, bydgoscy radni poparli stanowisko prezydenta, które skierowane zostało do Ministerstwa Klimatu w sierpniu br.
Główne zarzuty do projektu ustawy:
Brak możliwości przejęcia zadań wskazanych w założeniach jako zadań własnych gminy z uwagi, iż są to działania wymagające znacznych nakładów na przestrzeni wielu lat. Samorządy nie dysponują środkami na zapewnienie wkładu własnego.
Nieakceptowalne i niezrozumiałe jest wskazanie podmiotu odpowiedzialnego za poprawę stanu środowiska na wielkoobszarowych terenach zdegradowanych, w tym dokonanie kompleksowej oceny terenu oraz zobowiązanie do zapewnienia funkcjonowania instalacji i urządzeń ochrony środowiska, które powstały w związku z wykonywaniem projektu – wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
Organy gminy nie są przygotowane na zarządzaniem rekultywacją wielkoobszarowych terenów zanieczyszczonych.
Zarządzanie remediacją obszaru pozachemowskiego przekracza możliwości organizacyjne i finansowe gminy.
W założeniach do projektu ustawy, z niezrozumiałych powodów pominięto rolę administracji rządowej (GIOŚ, RDOŚ) w procesie określenia warunków remediacji i przeprowadzenia działań remediacyjnych. Obecnie obowiązujące przepisy ustanawiają regionalnego dyrektora ochrony środowiska jako organ odpowiedzialny za uzgadnianie warunków prowadzonych działań, jak również za ich prowadzenie.
Stanowisko Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 września 2022 roku
Rada Miasta Bydgoszczy popiera uwagi oraz stanowisko Prezydenta Miasta Bydgoszczy, skierowane do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, dotyczące projektu ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych.
Projekt ustawy, wg deklaracji inicjatorów, ma umożliwić podjęcie działań zmierzających do poprawy stanu środowiska, m.in. skażonego w wyniku wieloletniej działalności przedsiębiorstwa państwowego – byłych Zakładów Chemicznych ZACHEM w Bydgoszczy. Silne skażenie powodowane przez odpady z produkcji przemysłowej w zakresie chemii organicznej rozprzestrzenia się w wodzie podziemnej i gruntach, zagrażając mieszkańcom i środowisku, w tym rzece Wiśle. Rada Miasta Bydgoszczy uważa, że niezwłocznie należy podjąć działania w celu właściwego zabezpieczenia ludzi i środowiska.
Miasto Bydgoszcz w żaden sposób nie odpowiada za zobowiązania przedsiębiorstwa państwowego – byłych Z. Ch. ZACHEM.
W obecnym stanie prawnym wszelkie kompetencje regulacyjne w zakresie poprawy stanu środowiska w związku ze szkodami i historycznymi zanieczyszczeniami powierzchni ziemi pozostają w zakresie administracji rządowej, od której oczekujemy współpracy, chociażby przez regularną informację o prowadzonych działaniach na sesjach Rady Miasta Bydgoszczy.
Działalność prowadzona przez byłe Z.Ch. ZACHEM zaliczała się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.
Projekt ustawy nie zapewnia finansowania działań zmierzających do usunięcia szkód środowiskowych, które mogą występować na prawie 2.000 hektarów. Koszty tych działań w obszarze byłych Z. Ch. ZACHEM szacowane są nawet na 2,6 miliarda złotych, do poniesienia w ciągu 5 lat.
W uzasadnionych przypadkach zadania z zakresu administracji rządowej mogą zostać zlecone jednostkom samorządu terytorialnego. Przy czym, w myśl art. 167 ust. 4 Konstytucji, musi uwzględniać odpowiednie decyzje dotyczące finansowania działania samorządu. Potwierdza to ustawa o samorządzie gminnym, gdzie w art. 8 ustalono, że gmina może realizować zadania zlecone z zakresu administracji rządowej przy zapewnieniu środków w wysokości koniecznej do ich realizacji.
Rada Miasta Bydgoszczy deklaruje wolę współpracy przy tworzeniu regulacji prawnych mających na celu rozwiązanie gigantycznego problemu, jakim jest skażenie pozostałe po działalności byłych Zakładów Chemicznych ZACHEM w Bydgoszcz, zagrażające ludziom i środowisku i popiera w tym zakresie stanowisko Prezydenta Miasta Bydgoszczy.
Tekst i fot: Stanisław Gazda
Źródło: UMB